Bilim Adamları [statisticians]

BLAISE PASCAL(1623-1662)

Fransa doğumludur. Olasılıklar kuramının keşfini Fermat'la paylaşmıştır. Bu kuramı oluştururken Fermat'la sürekli olarak mektupla haberleşmişlerdir. Olasılık kuramında yeni katkıların ortaya çıkış nedeni Chevalier de Mere tarafından 1654 yılında Pascal'a şans oyunları üzerinde sorulan sorulardır. Çözümleri Fermat'la birlikte düşünmüşlerdir. O dönemde bilimsel dergiler olmadığından buldukları yeni sonuçları mektupla mes- lektaşlarına iletmişlerdir. Kombinasyonlar üzerindeki araştırmaları O'nun aritmetik üçgenine dayanmaktadır. Bu sayıların temel özellikleri Pascal'dan önce bilinmemekteydi. onun çalışmasının önemi, aritmetik üçgenin,binom açılımı, kombinasyonların sayısı vs. gibi ilgili problemlerin çözümüne Pascal'ın uygulamış olmasıdır.

SIR FRANCES GALTON (1822-1911)

İngiltere doğumludur. Cambridge' de tıp eğitimi gördü. Matematikçi değildir. Galton, Fransız matematikçisi Legendre ' nin 1805 yılında bulunduğu ve astronomi ile ilgili verilere uyguladığı en küçük kareler yönteminin basit regresyon doğrusunun belirlenmesi problemine uygulanmasını sağlamıştır. Galton, babalar ve çocuklarının boyları arasında doğru denklemi ile ifade edilebilecek ilişki bulmuştur. Ayrıca regresyon doğrusundaki her sabit x değeri için y-lerin normal dağılıma sahip olduklarını göstermiştir.

JERZY NEYMAN (1894-1981)

Polonya doğumludur. 1934 yılında Londra'ya yerleşti. 1938' de Amerika da Berkeley' deki Kaliforniya Üniversitesi' nde öğretim üyesi oldu. İstatistiksel sonuç çıkarmak için en çok kullanılan yöntemler olan güven aralıkları ve önem testlerinin her ikisi de 20. yüzyılın ürünüdür. Güven aralıkları, 1934 ' de Neyman tarafından verilmiştir. Neyman; astronomi,biyoloji ve meteoroloji (hava değişimleri) ile ilgili istatistiksel problemler üzerinde çalıştı. Fisher ile birlikte modern uygulamalı istatistiğin kurucularındandır.

SIR RONALD A. FISHER (1890-1962)

"İstatistiğin Babası" olma onuru Fisher'e aittir. Yaptığı istatistik çalışmaları sonucunda verdiği yöntemler pek çok disiplinlerde ve uygulamalı problemlerde uygulanmıştır. İstatistiğin Matematiksel teorisini sistemleştirip yeni teknikler vermiştir.1915'de korelasyon katsayısının dağılımını, 1922'de maksimum likelihood etkinlik yeterlilik ve tutarlılık kavramlarını vermiştir. 1923'de varyans analizi ve 1935'de deneysel tasarım ile ilgili sonuçlar vermiştir. Bir çok önder istatistikçi gibi Fisher ' de uygulamlı problemlerin çözümüne yönelmiştir. 1919 yılının başlarında İngiltere' de tarımsal alanlarda tarla denemeleri üzerinde çalıştı. Farklı bitki türlerinin yetiştirilmesinde farklı gübreler kullanıldığında bunların nasıl karşılaştırılacağı sorusuna yanıt aradı. "Rastlantıya bağlı karşılaştırmalı denemeler" üzerindeki araştırmaları Fisher' in istatistik bilimine en büyük katkısıdır.

WILLIAM S. GOSSET (1876-1937)

İrlanda doğumludur. Gosset (Xort-µ)/S istatistiğinin tam örnekleme dağılımının ne olduğu biçimindeki çok önemli soruyu sorup yanıt vermiştir. 1908' de t-dağılımı denilen yeni bir dapıplımı bulmuştur. Çalıştığı işyeri buluşunu kendi adı ile değil de takma adla yayınlanmasını istemiştir. Gosset "student" takma adını kullanarak buluşunu yayınlatmıştır.

KARL PEARSON (1857-1936)

İngiltere doğumludur. İstatistik ayrı bir bilim dalı olmadan önce Pearson çalışmalarına başlamıştır. Karşılaştığı problemlerin çözümü O'nu istatistik bilim dalının ayrı bir araştırma alanı olma noktasına getirmiştir. Pearson normal dağılım göstermeyen biyolojik verilerin belirlenmesi için yoğunluk eğrileri diyeceğimiz eğriler ailesini geliştirmiştir. Böylece bu eğrilerden birinin gerçekten veri kümesi ile iyi uyumlu olup olmadığını nasıl test edeceğimizi göstermiştir.1900'de ki-kare uyumluluk testi için yöntem vermiştir. Fisher ve Neyman 1920 ve 1930'lu yıllarda çalışmalarına dayandırdılar.

CARL FRIEDRICH GAUSS (1777-1855)

Almanya doğumludur. Çok genç yaşta en küçük kareler yöntemini jeodezide uygulamıştır. Öklidyen olmayan geometriyi kurmada etkili oldu. Eğrisel integrali buldu. Karmaşık fonksiyonları inceledi. Uzun yıllar astronomi ile uğraştı. Göttingen gözlem evi müdürlüğü yaptı. 1809 yılında hatalarla ilgili normal dağılım ve çan eğrisini bulmuştur. En küçük kareler üzerinde de çalışmıştır.

PIERRE SIMON DE LAPLACE (1749-1827)

Fransa doğumludur. Olasılık kuramının kurucularındandır. 1812 yılında yayınlanan "Theorie Analytique des Probabilities" adlı kitabı vardır. 1810 da Merkezi Limit Teoremini vermiştir.


THOMAS SIMPSON

İngiliz matematikçisidir. 1737 yılında sonsuz küçükler üzerine kitap yazmıştır. Cebir ve olasılık kuramında bir çok eser yayınlamıştır. İstatistiksel hata teorisine önemli katkılarda bulunmuştur.

LEONARD EULER

İsviçre'nin Bale kentinde doğdu. Jhon Bernoulli'nin öğrencisi oldu. Saint Petersburg akademisinde Daniel ve Nicholas Bernoullilerle birlikte çalıştı. Modern analiz kurucularından biri oldu. Euler'in en ilginç yanı "algorist" olmasıdır. 28 yaşındayken sol gözü görme yeteneğini kaybetmiştir.